De installateurs van de toekomst zijn jongeren die technisch inzicht hebben, mee willen werken aan verduurzaming en het liefst ook nog wat soft skills hebben. Hoe vind je die? Nou, in elk geval niet alleen. Net voor de zomer van 2019 tekenden ROC Friese Poort en twaalf bedrijven een overeenkomst om de nieuwe opleiding Technicus Smart Energy tot een succes te maken. Wij gingen bij deelnemer Koninklijke Damstra Installatiegroep langs om te vragen hoe de samenwerking bevalt.
Wat meteen duidelijk is: bij Damstra vatten ze de samenwerking niet licht op. Directeur Teake Damstra, maar ook bedrijfsleider Dirk Jacob Visser en kwaliteitsmedewerker Minne van Meekeren schuiven aan. Bekende gezichten voor Pieter Hoekstra, docent Smart Energy aan Friese Poort. Hij heeft samen met opleidingsmanager Willem van Dijk het initiatief genomen voor de nieuwe opleiding.
Baangarantie
Friese Poort en de bedrijven leiden jongeren op voor de verduurzaming waar de installatiebranche het ‘smoardrok’ mee heeft. Er is zoveel werk dat er baangarantie kan worden geboden. Regelmatig zitten de opleiding en bedrijven aan tafel om te bespreken hoe de match tussen de opleiding en het werk nóg beter kan. Pieter: “We bespreken de kwaliteit van de leerlingen en wat er in de opleiding moet zitten om het te laten aansluiten bij de werkzaamheden.”
Techniek verandert
Teake: “Ouders hebben veel invloed op de studiekeuze van hun kinderen. Onze taak is om zowel jeugd als ouders te laten zien wat we hier doen en hoe leuk dat is, zodat jongeren zich aanmelden voor de opleiding. Vervolgens maken ze via stages – hier en bij de andere bedrijven – echt mee. De ontwikkelingen in ons vak volgen elkaar razendsnel op. Techniek verandert, ICT wordt steeds belangrijker.”
Meewerken
Dirk Jacob: “Warmte- en koudetechniek, de installatie van warmtepompen: het zijn nieuwe, interessante technieken.” Pieter: “Het is lastig om dat al in een vroeg stadium op school aan te bieden: in de eerste leerjaren is dat voor de jongens best ingewikkeld. Daarom is het mooi dat ze binnen de bedrijven meekijken.” Dirk Jacob: “Hoe verder ze in de opleiding zijn, hoe beter ze het vak herkennen. Als ze hun derdejaars- en vierdejaars stage doen, werken ze al echt mee.” Teake: “Tijdens de stages in de eerste twee leerjaren gaan ze mee de bouw op. De opleiding is gericht op werkvoorbereiding, maar daarvoor moet je eerst weten wat er op de bouw gebeurt.” Pieter: “In de eerste twee jaar zijn de stages tien weken, de laatste twee jaren is dat beide keren twintig weken.”
Intensief contact
Het contact tussen Friese Poort en de bedrijven is met de komst van de opleiding intensiever geworden. De bedrijven onderling overleggen ook over ‘de jongens.’ Minne: “We weten vrij snel of een jongen goed bij ons past, of beter bij een collega-bedrijf.” Pieter: “We willen het liefst dat ze de stages bij verschillende bedrijven doen: zo maken ze zoveel mogelijk van het vak mee en leren ze wat bij hen past. Vaak blijven de leerlingen na hun vierdejaars stage bij dat bedrijf werken.”
Positieve ervaring
De insteek is om de opvang van de opleiding gestaag te laten groeien. Er zijn nu per leerjaar ongeveer net zoveel leerlingen als deelnemende bedrijven. Pieter: “Bedrijven verwachten kwaliteit: leerlingen met mbo niveau 4, die enthousiast zijn en dit werk als een mooie uitdaging zien. Voor ons is het een uitdaging om op een open dag in een notendop te laten zien wat Smart Energy inhoudt. Vaak staan we samen met de bedrijven op open dagen, maar vanwege corona kon dat niet.” Dirk Jacob: “Wat helpt is dat jongens die de opleiding al doen en stage lopen, daar enthousiast over vertellen aan hun vrienden en sportmaten. Het verloopt tot nu toe soepel en goed, dus de geluiden zijn positief.”
Veel handen nodig
Pieter: “Dat hoor ik ook: bedrijven zijn blij met deze opleiding.” Minne: “Het is voor ons als bedrijven ook leuk om elkaar in een andere setting te zien. Als collega’s die samenwerken om jongeren binnen onze bedrijven en regio te houden.” Teake: “We hebben een gezamenlijk doel en zetten de schouders eronder. We willen dit graag: volgens het Klimaatakkoord van Parijs hebben we nog heel wat te doen om onze CO2-uitstoot te verlagen en te verduurzamen. Daar hebben we veel handen voor nodig.”
Pieter: “Dat is de uitdaging waar we voor staan en waarvoor we deze opleiding zijn gestart.” Minne: “Niet alleen bij nieuwbouw wordt verduurzaming toegepast, ook bij bestaande woningen. En voor bedrijven is een energielabel C verplicht vanaf 2023. Er moet nog zoveel gebeuren!” Pieter: “Er moeten zes miljoen woningen opgewaardeerd worden en er kan niet overal een warmtepomp worden geplaatst. Vaak moet er eerst geïsoleerd worden.”
Aan tafel wordt driftig geknikt. Teake: “Advies daarover wordt steeds belangrijker.” Minne: “We krijgen steeds meer een rol als adviseur. Daarom is het ook voor stagiaires belangrijk dat zij hun soft skills ontwikkelen: goed kunnen communiceren.” Pieter: “Daar is iedereen weer anders in: de ene jongen heeft dat wel, de andere minder.” Teake: “Ze vinden allemaal hun pad wel. Onze taak is om te zorgen dat ze ‘te plak’ komen, bij ons of bij een collega.”
