Hoewel de haven van Lauwersoog op Gronings grondgebied ligt, is de gemeente Noardeast-Fryslân voor 45 procent eigenaar samen met buurtgemeente Het Hogeland (45%) en de visafslag (10%). Het is bijzonder om eigenaar te zijn van iets wat buiten de eigen gemeente ligt, aldus wethouder Pieter Braaksma van de gemeente Noardeast-Fryslân. Samen met havendirecteur Harm Post gaat hij in gesprek over de uitdagingen en de kansen van de haven van Lauwersoog, die op een unieke locatie ligt midden tussen Unesco Werelderfgoed Waddenzee en Nationaal Park Lauwersmeer.
Werkgelegenheid, kansen voor toerisme en industrie, maar ook toenemende druk op de visserij, kosten voor onderhoud en noodzaak om te verduurzamen. In de haven van Lauwersoog spelen diverse factoren een rol, maar er is ‘veel mogelijk’, concluderen Braaksma en Post.
De komst van het Werelderfgoedcentrum (WEC) met daarin het zeehondencentrum uit Pieterburen, het groeiende aantal logementsplekken, de recreatievaart met twaalf schepen en de komst van grote bedrijven als scheepswerf New Generation Shipyards, garnalenpelcentrum Telson en Boskalis (onderhoud offshore windparken) laten de potentie van de haven van Lauwersoog zien, sommen de havendirecteur en de wethouder op.
Geschiedenis
Eerst een stukje geschiedenis. Sinds 1969 – na de afsluiting van de Lauwerszee – is Lauwersoog de thuishaven van veel Friese en Groninger vissers. Het voormalige werkeiland van Rijkswaterstaat werd door de visserij spontaan gebruikt als haven, dichtbij de visgronden. Lauwersoog is sindsdien overwegend een visserijhaven met een grote visafslag.
De visserij staat de laatste jaren echter onder druk. Overheidsregelgeving en verduurzamingseisen zorgen voor toenemende bestaansonzekerheid. Een teken aan de wand is dat van de 45 kotters van de thuisvloot er zich 15 garnalenvissers hebben aangemeld voor de saneringsregeling, aldus Braaksma en Post. “Dat is een derde deel. Het zijn vooraanmeldingen en wie echt stopt is nog onduidelijk, maar het geeft wel aan dat het geen rozengeur en maneschijn is in de visserij op het moment.”
Werkgelegenheid
Het onderhoud van de haven zorgt voor de nodige kosten, geeft wethouder Braaksma toe. Daar staat echter tegenover dat Lauwersoog veel werkgelegenheid oplevert. “Wat dat betreft is de haven voor ons belangrijker dan voor de Groningers”, benadrukt hij.
Het overgrote deel van de werknemers – tussen de zeventig tot tachtig procent – komt namelijk van de Friese kant. Met 750 directe arbeidsplaatsen en zo’n 2000 indirecte arbeidsplaatsen zijn dat aanzienlijke aantallen.
Het Lauwersmeergebied is bovendien een toeristische trekpleister met zo’n 1.8 miljoen toeristen per jaar. Grote trekkers zijn Esonstad en camping Lauwersoog met elk 300.000 bezoekers.
In dat rijtje moet het pas geopende WEC als ‘elk weer voorziening’ de komende jaren ook een belangrijke rol gaan spelen, verwachten Braaksma en Post.
“Het toeristische deel van de haven groeit. Zo heeft restaurant Schierzicht het aantal hotelkamers onlangs uitgebreid naar achttien stuks. We willen steeds meer bezoekers aantrekken en ze langer in het gebied laten verblijven. Als ze allemaal een ijsje kopen, even gaan winkelen of een hapje gaan eten is dat van groot belang.”
Verduurzaming
Het ‘vergroenen’ van de haven staat hoog op de agenda, aldus havendirecteur Post. Een derde deel van de stroom wordt ondertussen opgewekt door zonnepanelen, er wordt gewerkt aan green shipping (schepen aangedreven door waterstof), de natuur in de haven krijgt meer aandacht en het bewust omgaan met het gebruik van verlichting wordt gestimuleerd, waardoor het gebied zijn naam als één van de donkerste gebieden van Nederland’ nog meer waar kan maken.
Al met al ziet de toekomst van de haven Lauwersoog er florissant uit, meent Braaksma. Diversiteit van activiteiten – naast visserij uitbreiding van het toeristisch-recreatieve en industriële deel – is van groot belang. “Je moet niet afhankelijk zijn van één sector, dat maakt je kwetsbaar.”
Van groot belang is een goede samenwerking tussen met name de aandeelhoudende gemeenten. “En daar zijn we druk mee bezig, want we hebben een gezamenlijk belang. We moeten creatief en positief zijn en mee ontwikkelen met de tijd. Dan is er veel mogelijk in de haven van Lauwersoog. ”