In de eerste ‘Rede foar de geast’ die zondagmiddag door Commissaris van de Koning, de heer Arno Brok, werd uitgesproken, pleitte hij voor normalisering van het gebruik van Frysk in allerhande situaties, ook binnen de gezondheidszorg. Dit is volgens hem van groot belang voor de bevordering van mentale gezondheid van inwoners van Fryslân en de kwaliteit van de gezondheidszorg. Hij haalde daarvoor een uitspraak van Nelson Mandela aan: “Als je tegen iemand praat in een taal die hij begrijpt, dan bereik je zijn hoofd. Als je tegen iemand praat in zijn eigen taal, dan bereik je zijn hart.“
Op uitnodiging van Theaterkerk Nes vertelde Brok, zelf groot liefhebber van taal en het Frysk in het bijzonder, over hoe taal als communicatiemiddel mensen weet te verbinden, hoe mensen door middel van taal onderdeel worden van een gemeenschap en hoe een eigen taal spreken je de kans geeft om woorden te geven aan je gevoelens en emoties. Dit is met name in de geestelijke gezondheidszorg van groot belang, omdat het spreken van een eigen taal je meer op je gemak doet voelen. Daarnaast heeft het ook voor de hulpverleners voordelen om dezelfde taal te spreken als de cliënt; het maakt de afstand tot elkaar kleiner, het vermindert de kans op misverstanden en de vertrouwensband tussen hulpverlener en cliënt wordt groter. Dat komt de kwaliteit van de zorg ten goede. ,,Taal is in ûnmisber stik medysk ark”, aldus Brok. “Taal is de kaai ta goeie soarch.”
Brok roemde in zijn Rede de initiatieven die er al bestaan om een brug te slaan tussen hulpvrager en hulpverlener. ,,Bygelyks in sticker mei ‘Praat mar Frysk’ op de doar fan de sprekkeamer.” Ook zijn er al verschillende zorginstellingen die het belang van taal inzien en die daar in samenwerking met onder andere de Afûk werk van maken.
Magazine Taal yn ’e soarch
Na de ‘Rede foar de geast’ presenteerde de Afûk het nieuwe magazine ‘Taal yn ’e soarch’. Het eerste exemplaar van het magazine werd door Commissaris van de Koning Arno Brok officieel aangeboden aan geneesheer-directeur van GGZ Friesland, Houkje Tamsma. Tamsma heeft jarenlange ervaring als psychiater en onderschrijft dat het spreken van de ‘memmetaal’ helpend kan zijn in het patiëntencontact en de behandeling. “Als je de taal beheerst, herken je de nuances”, vertelt ze. Het magazine, speciaal gemaakt voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg, gaat over het belang van het kunnen spreken van de moedertaal in zorgsituaties. Wanneer professionals in de zorg de eigen taal bewust inzetten, dan levert dat hen voordeel op in het contact met patiënten/cliënten. Verschillende professionals in de zorg vertellen in het magazine over de rol van taal in hun werk. Ook Anne-Goaitske Breteler, schrijfster, antropoloog en samensteller van de tentoonstelling ‘De laatste dagen van de dorpsgek’ werkte mee aan dit magazine van de Afûk. Zo vertelt ze in een van de artikelen over het verschil in mentale gezondheid tussen stad en platteland en het taboe daarop.
Tegelijk met het magazine werd ook de nieuwe set ‘Fertel ris’ praatkaarten gepresenteerd. Deze praatkaarten kunnen ingezet worden om samen met de cliënt woorden te vinden voor wat je voelt. Ze helpen bij het overdenken, voelen en verwoorden van emoties, in het Fries én Nederlands.
De eerste ‘Rede foar de geast’ en het nieuwe magazine werden goed ontvangen. De ‘Rede foar de geast’ wordt voortaan jaarlijks geprogrammeerd in Theaterkerk Nes en wordt altijd gekoppeld aan een actueel thema. Dit jaar is de rede gekoppeld aan de tentoonstelling ‘De laatste dagen van de dorpsgek’, die nog tot en met 2 juni te zien is in Theaterkerk Nes.
Foto: Hoge Noorden
