Mariën Zathe: duurzaam voorbeeld voor inclusief begeleid wonen

In haar eigen omgeving zag Ienske Meindertsma hoe de zorg voor mensen met een hulpvraag op bepaalde vlakken te wensen overliet. Haar zus woonde vanwege een beperking in een zorginstelling waar veel voor haar werd beslist. ,,Ze moest bijvoorbeeld bij de bakker dagbesteding doen. Maar er is nooit iemand die aan haar heeft gevraagd wat ze zélf graag wilde doen.”

De wens om zelf een plek te creëren waar de zorg anders ingericht wordt, ontstond onder andere vanuit die ervaringen. Mariën Zathe zag zodoende bijna acht jaar geleden het levenslicht. Samen met haar partner Eelke Broersma runt Meindertsma de zorgboerderij, waar mensen met een hulpvraag terecht kunnen voor dagbesteding, begeleid wonen, onderwijs op maat, paardencoaching en logeerweekenden in een logeerhuis bij het Bergumermeer.

Ontwikkelingsgerichte zorg
“Gelijkwaardigheid vinden we heel belangrijk”, vertelt Meindertsma. “We doen het hier allemaal samen.” Bewoners hebben daarbij de vrijheid om zelf te kiezen waar ze willen gaan werken, dat hoeft niet beslist op de dagbesteding van Mariën Zathe te zijn. Als er beslissingen moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld over het eten, dan doen de deelnemers dat gezamenlijk. Daarnaast worden deelnemers uitgedaagd om te kijken waar ze kunnen groeien. “We vragen aan hen wat hun dromen en wensen zijn en gaan samen met hen kijken hoe ze dat kunnen behalen. Dat zijn bijvoorbeeld dromen als een bosmaaiercertificaat halen, bij de plaatselijke muziekband spelen of een rijbewijs halen.”

Streven naar gesloten kringloop
De oude boerderij aan de doorgaande weg in Kollumerzwaag, die stamt uit plusminus 1880, wordt momenteel grondig verbouwd. Komende zomer moet de verbouwing klaar zijn, en herbergt de boerderij twaalf zorgappartementen en drie studio’s met elk een eigen badkamer, slaapkamer en woonkamer met keuken, waar deelnemers zelfstandig maar begeleid kunnen wonen.

Voor de verbouwing is gekozen voor een zo duurzaam mogelijke aanpak. ,,Gedurende de planvorming hebben we gekeken naar hoe we een zo gezond mogelijk gebouw konden neerzetten, dat ten dienste komt van de bewoners. We zijn bij tal van zorginstellingen en woonvormen in heel Nederland geweest om te kijken hoe zij hun gebouw hebben ingericht. Op basis daarvan is het plan gevormd”, vertelt Broersma.

“Door middel van een warmtepomp kunnen we het gebouw straks gaan verwarmen en hebben we geen gas meer nodig. Er zal worden bijverwarmd door middel van infraroodpanelen. Het gebouw wordt geïsoleerd met behulp van vlas en cellulose. Het toilet zal worden doorgespoeld door middel van een grijswatersysteem en zo zijn er nog tal van duurzame toepassingen.” Dit wordt mede mogelijk gemaakt door de LEADER subsidie voor plattelandsontwikkeling. Overal is over nagedacht, tot en met de luchtzuiverende planten die in de woningen komen te staan, het ecovliesbehang op de muren en de natuurlijke verf. Uiteindelijk streven Meindertsma en Broersma naar een gesloten kringloop, waarbij de deelnemers bijvoorbeeld zelf groente verbouwen en er vlees gegeten kan worden van dieren die op het erf rondscharrelden.

Omdat men het bij Mariën Zathe belangrijk vindt om middenin de gemeenschap te staan wordt de tuin rondom de boerderij ingericht als landschapstuin. “Een deel van de tuin zal bestaan uit terrassen, die zullen zijn voor privégebruik. Maar daaromheen creëren we een tuin waar ook bewoners uit het dorp kunnen komen wandelen”, aldus Meindertsma.

Voorbeeld voor andere partijen
Met hun duurzaam verbouwde boerderij hopen Broersma en Meindertsma zelf een voorbeeld te kunnen zijn voor andere woonvormen en zorginstellingen. “Ook als relatief kleine organisatie kun je kwalitatief iets groots neerzetten. Daar zijn wij trots op en wij willen onze kennis en ervaringen graag met anderen delen, zodat zij het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden.”