Dit is Werner, 48 jaar. Aan hem is niet te merken dat hij laaggeletterd is. Werner is een gezellige kerel, vlotte prater en in zijn element hier in zijn eigen domein; de werkplaats. Naast de arbeid die hij verricht, maakt hij hier eens per week onder werktijd zijn huiswerk. Werner heeft namelijk nog maar kort geleden goed leren lezen, schrijven en rekenen.
“Ik kon in de eerste jaren van het basisonderwijs niet goed meekomen”, vertelt Werner. “Op het speciaal onderwijs was ik ook niet op mijn plek. Toen ik weer terugkwam op het reguliere onderwijs, was mijn achterstand met lezen en schrijven al te groot. Op mijn 15e ging ik van school.” Bij Robuust kreeg hij de kans om in samenwerking met de taalcoördinator van het Friesland College Fryslân de cursus Digi-Taalhuis bij Bibliotheken Noord te volgen. Werner: “Die heb ik met beide handen aangepakt. Ik schaam me er niet voor dat ik niet goed kon lezen of schrijven. Het heeft me al zoveel gebracht nu ik het wel kan. Ik kan een mailtje versturen, of mijn gewerkte uren invoeren, het nieuws beter volgen. Dat geeft echt voldoening.”
Leren onder werktijd
Goed leren lezen en schrijven onder werktijd, dat is precies wat de samenwerking tussen Friesland College en Robuust inhoudt. “De stap om voor een cursus naar de bibliotheek te komen, is voor iemand die laaggeletterd is, enorm. Dat het ook op de werkvloer kan, met een coach aan je zij, is een uitkomst”, legt Paulien Schreuder van Bibliotheken Noord Fryslân uit.
Wanneer ben je laaggeletterd?
“12 tot 16% van de inwoners van 16 jaar of ouder van noordoost Friesland heeft moeite met lezen en schrijven”, weet Hilbert Sellbach van Robuust. “Landelijk ligt dat percentage op 13%. Je bent laaggeletterd als je moeite hebt met lezen, schrijven of rekenen. Dat betekent niet direct dat je het helemaal niet kunt, maar dat je moeite hebt met de interpretatie van teksten en cijfers. Een brief van de gemeente, een factuur, de krant; het merendeel gaat je boven de pet.”
“De effecten zijn groot. Schulden ontstaan omdat brieven niet begrepen worden, ongelukken in de industrie gebeuren omdat veiligheidsvoorschriften niet goed gelezen worden”, vult Schreuder aan. “In tegenstelling tot fietsen, kun je lezen en schrijven wel verleren. Daardoor is er de verwachting dat laaggeletterdheid alleen maar een groter probleem gaat vormen. Als je niet constant in de weer blijft met taal, en als dat niet gevoed wordt, dan ontwikkel je niet.”
Een passend traject
Laaggeletterdheid kun je herkennen als werkgever. Soms blijkt het zelfs de oorzaak van heel andere problemen. Mocht je laaggeletterdheid vermoeden bij een van je medewerkers, dan kan de taalcoördinator van het Friesland College je helpen een traject op gang te brengen om daar aan te werken. Middels een test van slechts een kwartier kan het niveau worden bepaald. Sellbach: “Het liefst bieden we deze mensen een traject aan dat bij ze past, zoals bij Werner, in zijn element in de werkplaats. Door het concreet te maken wordt het haalbaar. Met zo nu en dan een uurtje huiswerk. Dat we mensen daarmee verder kunnen helpen, dat is de kracht van onze samenwerking.” Lees ook het onlangs gepubliceerde FSP-onderzoek: ‘Laaggeletterdheid gaat vooral over kunnen meedoen aan de samenleving’ op www.fsp.nl.
