Burgemeester Klaas Agricola van gemeente Dantumadiel vertegenwoordigt sinds december de kleine gemeenten in het Noorden in de kopgroep ‘Krachtig 80’, de K80. Dit is een platform van tachtig gemeenten met minder dan 20.000 inwoners. De K80 komt op voor de belangen van de kleinste gemeenten. De gemeenten lobbyen met name voor meer geld van het Rijk.
Gemeenten hebben er de laatste jaren steeds meer taken bij gekregen. Sinds 2015 zijn zij onder andere verantwoordelijk voor de jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. ”De Rijksoverheid heeft veel van haar taken overgedragen aan de gemeenten, zonder een goede financiële compensatie. Sterker nog: de gemeenten krijgen de laatste jaren daarnaast structureel minder geld uit het gemeentefonds”, vertelt burgemeester Klaas Agricola.
Een gemeente betaalt bijna 70 procent van haar uitgaven uit het gemeentefonds. De overige 30 procent financieren zij vanuit de gemeentelijke belastingen. “Als er steeds minder geld uit Den Haag komt, moeten we fors bezuinigen en onze gemeentelijke belastingen verhogen om het huishoudboekje op orde te houden. De reserves raken op. Met als gevolg dat bijna alle gemeenten op dit moment in financiële nood verkeren.”
Herijking gemeentefonds
Naast dat er extra geld moet komen voor gemeenten is er veel discussie over de verdeling van het geld. Het kabinet kondigde al eens aan de gemeentefondsen te willen herverdelen op basis van het inwonersaantal. “Gemeenten met meer dan 100.000 inwoners zouden er dan op vooruit gaan. Maar kleinere gemeenten zouden worden gekort. Met zo’n 19.000 inwoners is Dantumadiel landelijk gezien niet de kleinste gemeente. Maar we zouden er in Dantumadiel wel ruim 1,1 miljoen euro per jaar op achteruitgaan.” Volgens burgemeester Agricola pakt dit plan voor vrijwel alle gemeenten in onze provincie nadelig uit. “Alleen Leeuwarden heeft meer dan 100.000 inwoners. Alle andere gemeenten zullen extra moeten inleveren. Uiteindelijk draaien onze inwoners voor deze extra kosten op. Het zou betekenen dat we taken moeten schrappen en onze gemeentelijke belastingen verder moeten verhogen. Dat is onaanvaardbaar.”
In december maakte minister Ollongren bekend dat de invoering van het gemeentefonds is uitgesteld naar 2023. Er loopt nog een onderzoek naar en er vinden nog gesprekken plaats met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) over onder ander de financiering van de jeugdzorg.
De K80
De K80 blijft voor de belangen van de (kleine) gemeenten opkomen. “De koek moet eerst groter en dan pas verdeeld worden.” De burgemeesters uit de kopgroep gebruiken daarvoor hun eigen netwerk en kanalen. Naast Dantumadiel bestaat de kopgroep uit zeven andere gemeenten; Olst-Wijhe, Rozendaal, Beesel, Alphen-Chaam, Enkhuizen, Renswoude, Hilvarenbeek en Nederweert. Het initiatief komt van de Noord-Limburgse gemeente Beesel. Burgemeester Klaas Agricola van Dantumadiel is gevraagd om namens de gemeenten in Noord-Nederland zitting te nemen in deze kopgroep.
